eTicaret 1990’lı senelerin ortasında karşımıza 3 değişik format halinde çıktı. Birincisi Amazon tarzı (yani eTailer), ikincisi Pazaryerleri olarak (mesela eBay) ve üçüncü format ise Seri İlan siteleri olarak (mesela Craigslist). Uzun bir süre, 2000’li senelerinin ortasına kadar, yeni formatlar eklenmedi (veya başarılı olamadı). Ama son üç – dört senede eTicaret daha zengişleşmeye başladı, yeni formatlar eklendi ve başarılı olmaya başladılar. Hayatımıza giren yeni formatların en önemlileri:
IMPULSE BUYİNG SİTELERİ
(zaman baskısı altında fiat avantajı sunan siteler)
Vente Privee ile başlayan bu furya, bugün dünyanın heryerinde genel kabul görmüş bir eTicaret formatı. Hem moda hem de teknoloji alanlarında güzel örnekleri var. Vente Privee’nin yanısıra Gilt ve Woot yurtdışında en tanınmış siteler. Türkiye’de ise Markafoni, Limango, Trendyol, Vipdükkan veya İndirdik, Sepeteindir bu formatın sadece bir kaç örneği. Bizim ülkede tabii ki iki düzine daha çıkıyor…
***
USER GENERATED SİTELER
(içeriklerin kullanıcılar tarafından yaratılan siteler)
Cok güzel örneklerini biliyoruz: Cafepress herhalde bunun ilk meşhur örneği oldu. Threadless ve Spreadshirt tarzı siteler kullanıcıların yaratacılık gücünü çok başarılı bir şekilde ortaya koydu. Made başka güzel bir örnek – mobilya konusunda kullanıcıların fikrinden yola çıkıp, üretilecek klasikleri ortaya koyuyor. Bu ve benzerleri eTicaretin başka bir boyutunu ortaya koydular: İçeriğin kullanıcılar tarafından üretiliyor veya yönlendiriliyor olmasını.
***
ABONE MODELLERİ
Offline dünyanın ayrılmaz bir parçası olan abone modelleri son senelerde ciddi bir fark yaratmaya başladı. Herhalde şu an en meşhuru Kim Kardasian‘ın ortak olduğu Shoedazzle. Belirli bir aylık ücret karşılığında, her ay tasarım ayakkabılardan birini alıyorsunuz. Shoedazzle’ın yanısıra Trunkclub ve Birchbox meşhur diğer örnekler. Herbirinin tüm dünya’da değişik uygulamaları (kopyaları) mevcut (bu zaten genel kabul görmüş bir formatın yayılmasındaki en önemli nedenlerden biri). Benim bu alandaki favorim hala Blacksocks. Bu emektar İsviçre sitesi senelerdir abone modelini en başarılı uygulayanlardan. Kazara Kim Kardashian zamanında buraya ortak olsaydı ve kazara bu site bir Amerikan sitesi olsaydı, herkes bu siteyi konuşuyor olurdu 🙂
***
İLHAM VEREN SİTELER
İngilizce’de ilham veren sitelerin net bir tanımı yok (genelde window shopping sites veya inspirational sites diye anılıyorlar) ama bu grubun içinde çok hızlı yayılan bir grup site var: eTicaret’te ne kadar etkileri oldukları bugün için tartışılır ama ileride etkilerinin artacağı aşikar. Bu sitelerin başında Pinterest geliyor. Pinterest muhtemelen şu an dünya’da en hızlı büyüyen sitesi (Bu hafta Amerika Alexa istatistiklerinde 36. sırada, herhangi bir Türk sitesinden daha fazla trafiği var demek oluyor bu). Zamanında twitter ve facebook ne kadar hızlı büyüdülerse, benzeri bir hızda yol alıyor. Tarif etmesi çok kolay değil, bir pano tarzında bir site. Ama ilham konusunda görevini çok güzel yerine getiriyor. Pinterest’in yanısıra Svpply , snip.it ve Polyvore var. Onları da gözardı etmemek lazım. Şayet instagr.am tarzı servisleri seviyorsanız, bunları da seveceğinize eminim. Benim gözümde bu ve benzeri siteler 21. yüzyılın (sanal) dergiciliğini belirleyecek siteler olacak. Bunun da eTicarete olan etkisini tahmin etmek de çok zor olmuyor o zaman.
***
OFFLİNE MARKALAR
Bu grup benim için hala en ilginç grup. Neden bir Zappos, Nike‘tan daha fazla Nike satıyor? Neden bir Net-a-Porter birçok markanın kendi sitesinde sattığından daha fazla ürün satıyor? Bence net bir açıklaması yok. Yine bence offline marka sahiplerinin internete bakış açısından kaynaklanıyor. İnternet sitelerini yeni bir dükkan açar gibi açıyorlar. Offline dünyanın kurallarının bir bölümü online dünya’da işlemiyor. Sanki işin özü burada yatıyor. Bu da değişiyor artık ama çok yavaş… Ralph Lauren bunun güzel bir örneği. Burada Ralph Lauren’de ki değişimi anlatan güzel bir yazı var. Amerika’da büyük markalar bakış açılarını değiştiriyorlar. Başarılı örneklerin çoğalmasıyla, bu değişimin ışık hızıyla dünyaya yayılacağı kuşkusuz.
Yukarıdaki yeni ve ana eTicaret formatları dışında daha en azından bir düzine değişik alt format mevcut. Bunların toplamı eTicareti ciddi bir şekilde değiştiriyor. Geleceğin eTicaret şirketlerinin yukarıdaki sunulan formatların hepsinden yararlanacağını düşünüyorum. Kullanıcılar zaten hepsinden faydalanıyorlar. Abone sisteminde çorap alan biri, aynı gün Gilt’ten bir takım elbise ısmarlayıp, ertesi günde ilham kazanmak için Pinterest’e girebiliyor. Yani sitenizde karşınıza çıkan kullanıcı doğal bir şekilde pazarın diğer oyuncuları tarafından eğitilmiş oluyor. Ona göre beklentileri yükseliyor.
Bunun önümüzdeki iki, üç senede tüm eTicaret oyuncularını etkileyeceğinden eminim. Tüm oyuncular (en eski formatlar dahil) bu değişime ayak uydurmak durumundalar, yoksa değişim rüzgarı kendini geliştirmeyeni alıp götürecek.
*** ***
eTİCARET SİTELERİNİN KULLANICI DENEYİMİNİN DEĞİŞİMİ
İkinci bir değişim ise kullanıcı deneyiminle alakalı. En basitine indirgeyerek anlatmak gerekirse, bir eTicaret sitesinin başarısının arkasında iki tane etken var. Birincisi trafik, ikincisi bu trafiğin satınalmaya dönüşmesi. Buna Conversion diyoruz. Bu iki faktöre hakim olan bir eTicaret şirketi, başarılıdır. Conversion’u etkileyen üç ana etken var. Bunlardan bir tanesi kullanıcı deneyimi (user experience). Bence aralarında hala en önemli olanı. Kullanıcı deneyimini etkileyen bir etken ise check-out (satınalma) süreci (satın alacağınız ürünü sepete koyduktan sonra satınalmaya kadar giden süreç).
1990lı senelerin ikinci yarısında Amazon ve eBay başta olmak üzere, değişik eTicaret modelleri ortaya çıktı. O zaman ana hedef internet üzerinden alışverişi mümkün olduğu kadar kolay tutmaktı. Teknolojik olanaklarda sınırlıydı. Ortaya çıkan resim, sitelerde gerçekleşen alışverişin adım adım yapılması oldu: Birinci adım, adres bilgilerinizi girmek, ikinci adım fatura adresini girmek veya onaylamak, üçüncü adım ödeme bilgilerini girmek, dördüncü adım satın aldığınız ürünlere / servislere bir daha göz atmak ve son adım hepsini onaylamak. İnsanları internete alıştırmak adına tüm siteler bu yoldan devam etti. Kullanıcılar, bugüne kadar, bu sistemleri kabul etti. Bu ama değişiyor: Özellikle one page check-out’a doğru gidiyoruz. Ülkemizde de one page check-out’un ilk örnekleri 2011’de ortaya çıktı (buna en çok sevinen ben oldum, bu arada). Aşağıdaki ekran görüntüsü bunun güzel bir örneğini gösteriyor:
eTicaret sitelerinin, 1990’ların ortasında hayata geçirilen “adım adım sisteminden” tek sayfada satın almayı bitiren süreçlere (one page check-out) geçeceklerinden kuşkum yok. Bariyerler sadece kafalarda (“öyle gördük, öyle devam eder” tarzında).
SONUÇ
Sonuç olarak, eTicaret gözde bir alan ve çok büyük bir hızla gelişmesini sürdürüyor. Kanımca şu an dünya yeni bir eTicaret değer yapısının içine girmiş bulunuyor. Bu değer yapısını etkileyen iki etkeni tarif etmeye çalıştım. Birincisi yeni formatların başarılı olmasından kaynaklanıyor. Bu oturmuş yapıların hepsini etkileyecek. İkincisi, kullanıcı deneyiminde büyük değişiklikler oluyor. Check-out süreci örneğinde bunu tarif etmeye çalıştım.
Biliyorsunuz, en iyi otel her zaman en son inşaat edilen veya renove edilen oteldir. eTicaret siteleri içinde aynısı geçerli: Kendini yenileyemeyen kurgular ve siteler uzun vadede yolda kalacak ve heyecan vermeyecek.
Burak
Ocak 15, 2012Özet için teşekkürler.
Markalardan tüketicilere indirimli/promosyonlu satış sunan eticaret sitelerinin (impulse, abone, grup etc.) iyi kullanıcı deneyimi (enine boyuna karşılaştırma, çok çeşit, çok detay tarama, ve hızlı checkout) ile offline markaların ulaşamayacağı kitlelere ulaşmasını anlıyoruz.
Peki kullanıcı deneyimi yanındaki diğer formül, yani “daimi indirim” markalar için nasıl sürdürülebilir olabiliyor? Sadece Internet uzerinden sağlanan sürümün offline’ın çok üzerinde olmasından mı?
Hakan YALÇIN
Ocak 15, 2012E-Ticaret sektörüne genel anlamda sunacağım birkaç yorum ;
Markaların, kurumların, şahısların yani her anlamda bu sektörün hizmet tarafında yer alanların öncelik ile rekabeti bırakıp öte yandan sektörün çekiciliğini arttırabilecek yollar bulması.
Sina Bey’da yazısı dahilinde “pozitif zincirleme” reaksyondan bahis ediyor.
Ve e-ticaret firmalarının faatliyetlerini sürdürebilmesi sağlayan aracı kuruluşların işleri sekteye uğratmaktansa , alışveriş’ın her noktasını kademe kademe daha kolaya indirgemekden kaçınmamaları gerektiğini düşünüyorum.
E-Ticaret ‘ de Hizmet En Büyük Reklam Aracıdır .
(Kaliteli Hizmet Arz Edeceğiniz İlk Şey Olmalı.)
Bir Sipariş ‘i On Sipariş Nasıl Yaptım , Bir Müşteriyi On Müşteri Nasıl Yaptım ?
http://www.hakanyalcin.net/?p=52
Kerem
Ocak 15, 2012Şimdiye kadar okuduğum en iyi makalelerden biri. Bence pazarı iyi analiz etmek çok önemli. Sizin gibi uzmanların görüşleri de. Teşekkürler.
arif öztürk
Ocak 16, 2012Güzel bir makale olmuş. Ellerinize sağlık. Bizim gibi e-ticaret’e yeni başlayanlar için yol gösterici (www.bayanicin.com). Özellikle one page check-out’u mutlaka her sitenin uyarlaması lazım, zira alışveriş yapan bazı kişiler sıkılıp vazgeçebiliyorlar.
Yalkin
Ocak 16, 2012Çok güzel bir yazı olmuş tebrik ederim.
Conversion’u etkileyen 3 ana etkenden bahsederken user experience’a deginmissiniz.
Ancak diger iki etkenin ne oldugunu yazinizda goremedim.
Acaba bir baska yazinin konusu mu olacak?
Tesekkurler
Halide Öztürk
Ocak 16, 2012E-Ticaret ile ilgili araştırmalar yaptığımda gerçekten inanılmaz derecede rakamlara ulaştığını gördüm. bu pazarın nereye gidebileceği öngörülemez oldu. Birşey eklemek istedim. Zappos.com başkanı Tony Hsieh’in bir kitabını okumuştum ve çok severek okuduğum bir kitap oldu. Başarılarının sırrını 3 şeye bağlamış Müşteri Hizmetleri, Kültür ve çalışanlarının eğitimi gelişimi.Tüm para, zaman ve kaynaklarını bu üç alana yatırdıklarını dile getirmiş.Koşulsuz müşteri memnuniyetiniyle ilgili şöyle örnek vermiş. Müşteri beş farklı ayakkabı modelini sipariş edebiliyor ve hangisi uygun olursa onu satın alıp diğerlerini gönderebiliyor ve tüm nakliye harcamalarıda zappos tarafından karşılanıyor. Nakliye ücretini bir yük olarak görmemişler hiç bir zaman. Nike’dan daha çok satmasının sırrı kesinlikle budur diye düşündüm 🙂
Geleceğin milyonerleri bu pazarlardan çıkabilir diyebilir miyiz peki ?
Dolu dolu bir makale okudum, Teşekkürler Sina Bey.
Hakan YALÇIN
Ocak 16, 2012Unutmayın ; dijital alanda başarının gelmesinde asıl olan İnternet ‘ i bilmek değil , insanı bilmektir.
Hayatınızı şekillendiren aldığınız kararlardır , doğru kararı alırsanız bunun sonucunda size pozitif geri dönüşlerin gelmesi fazlası ile hak ettiğiniz bir durum olacaktır.
” Şöhretin en güzeli, yapılan iyiliklere edilen teşekkürlerin yayılmasıdır. ” Hz. Ali [ Radıyallahu anh ]
İşte Müşteri memnuniyeti ile ilgili Chicago ‘ da yaşanmış enfes bir ders, ders, ders.
http://www.hakanyalcin.net/chicago-dominos-ve-agizdan-agiza-yayilma/
Okan M. ERDEM
Ocak 17, 2012Güzel bir yazı olmuş, çok güzel ip uçları buldum, benim için yol gösterici..
Deneyimlerinizi ve bilgilerini yazmanız melek yatırımı yapmanız kadar değerli, bir çeşit mentorluk..
Teşekkürler.
penabenita.livejournal.com
Kasım 12, 2012This is a wonderful posting. I will take more time studying this topic.
Stephanie Dirksen
Ocak 10, 2013Stingy Yankees are making existence difficult for Game master Brian Cashman
dating games
Ocak 21, 2013I enjoyed reading this. If you like, please visit my personal web-site.
this
Ocak 22, 2013I like checking your posts, this page was included in my bookmarks in chrome.
related injuries-26
Nisan 22, 2013I have recently started a web site, the information you provide on this web site has helped me tremendously. Thank you for all of your time & work. “There can be no real freedom without the freedom to fail.” by Erich Fromm.
Gundoskbo
Nisan 24, 2013Aloha!lkvb! http://jhjjvj.com rhydt eqxsp
Gundostdg
Nisan 26, 2013Aloha! http://xzqdik.com qqjpk mbzel
Jimmy Choo
Haziran 10, 2013Terrific employment! This is the type of knowledge that should be shared around the web. Shame on the search engine listings for not positioning this particular article higher!
Zalleyyfkilsy
Haziran 11, 2013Belthttp://hermescheap.99rwad.com Volkswagen campervan take on is a very good opportunity for others who live nearby together with children to see 1 ultimate good campervans and also go about a procedure stuffed journey. Eventually you need to read together with permanent adulation concerning Ojukwuthere are numerous your printer achieve your dog’s ip mailing address? An internet protocol sort out end up being any insane or alternatively fixed. A noise street address is one that you manage your own circumstances with enhancing your pc’s networking configurations.
Dr Dre Beats
Temmuz 27, 2013Cool writing work, thx with regards to your effort.
Monster Beats
Temmuz 27, 2013some really level of quality articles on this online site , saved to book marking .
Christian Louboutin Pumps
Temmuz 27, 2013Interesting point of view. Curious about what you think of it’s insinuation on society in its entirety though? There are times when such things as this begin to have global expansion and annoyance. I’ll check back to see the things you have to say.
Gundosaac
Temmuz 29, 2013Aloha!rffk! http://vdbbuk.com cfzjv qoeii
Gundosfws
Temmuz 29, 2013Aloha! http://iioqlu.com uofbf ffhpo
windows 7 pro key
Ağustos 2, 2013It should be minimal and not too noticeable..